Ngày 17/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội thảo luận tại hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025.

Tham gia thảo luận tại phiên họp, Phó Trưởng đoàn phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thị Thu Nguyệt nhất trí với báo cáo đánh giá kết quả phát triển KT-XH của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội trình tại kỳ họp.

Quang cảnh phiên họp (Ảnh: quochoi.vn).

Đối với hoạt động xuất khẩu nông sản của Việt Nam, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt cho biết, trong những năm qua, ngành nông nghiệp Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng, đóng góp to lớn vào tăng trưởng kinh tế, đảm bảo an ninh lương thực, góp phần giải quyết việc làm cho người lao động. Xuất khẩu nông sản trở thành một điểm sáng, với kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt 62,5 tỷ USD, tăng 18,7% so với năm trước; trong đó có 7 nhóm mặt hàng xuất khẩu trên 3 tỷ USD[1]. Việt Nam hiện nằm trong nhóm các quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới, với các mặt hàng nổi bật như gạo, cà phê, cao su, rau quả...

Tuy nhiên, hoạt động xuất khẩu nông sản Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như xuất khẩu phụ thuộc quá nhiều vào các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật… dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn rủi ro khi các thị trường này có biến động về chính sách, chiến tranh thương mại…

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt cho biết, thực trạng xuất khẩu nông sản Việt Nam hiện nay đặt ra nhiều vấn đề đáng quan tâm như: tỷ lệ xuất khẩu dưới dạng thô khá cao; tình trạng nông sản không đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường khó tính về chất lượng, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật có biểu hiện ngày càng gia tăng; chuỗi liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ một số mặt hàng nông sản hiệu quả thấp, thông tin thị trường và hoạt động xúc tiến thương mại chưa thật hiệu quả làm cho doanh nghiệp khó khăn trong việc tiếp cận và mở rộng thị trường; hạ tầng logistics nhiều nơi còn yếu kém dẫn đến chi phí vận chuyển, bảo quản khá cao…

Phó Trưởng đoàn phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thị Thu Nguyệt phát biểu tại phiên họp (Ảnh do Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh cung cấp).

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt cho rằng, trong bối cảnh chung đó, các địa phương có cơ cấu kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, như Đắk Lắk càng gặp nhiều khó khăn. Đắk Lắk là một tỉnh có tiềm năng và thế mạnh lớn về nông nghiệp, với tỷ trọng nông nghiệp chiếm hơn 42% cơ cấu kinh tế, xuất khẩu nông sản đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của tỉnh. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông sản đạt gần 1,7 tỷ USD, riêng cà phê đạt hơn 915 triệu USD. Nhiều mặt hàng như sầu riêng, hồ tiêu, mắc ca… đã được xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường lớn.

Song, nông nghiệp Đắk Lắk cũng gặp không ít khó khăn, vừa phải đối mặt với những thách thức chung của cả nước, vừa có những đặc thù riêng của địa phương như: hạ tầng giao thông, hạ tầng kinh tế còn thiếu, công nghệ khá lạc hậu, sản xuất nhỏ lẻ, manh mún… làm cho hoạt động xuất khẩu nông sản của tỉnh vốn khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Do vậy, để nông sản Việt Nam tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, hoạt động xuất khẩu nông sản của các địa phương được nâng cao sức cạnh tranh, tạo bứt phá, đại biểu cho rằng, Việt Nam cần xây dựng và triển khai chiến lược quốc gia về đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nông sản. Chính phủ cần xem xét, đánh giá và đưa các mặt hàng chủ lực của tỉnh Đắk Lắk như: cà phê, hồ tiêu, cao su, điều, hàng rau quả vào danh mục ưu tiên miễn, giảm thuế trong các cuộc đàm phán thương mại song phương và đa phương.

Đại biểu đề nghị Chính phủ tăng cường đầu tư, nâng cấp hệ thống kiểm nghiệm, chứng nhận chất lượng nông sản theo tiêu chuẩn quốc tế và tạo điều kiện, hỗ trợ cho các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này; đồng thời, siết chặt việc kiểm định, minh bạch hóa quy trình kiểm tra, xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân, tổ chức; xử lý các mặt hàng, vật tư nông nghiệp nhập khẩu vào Việt Nam không đảm bảo tiêu chuẩn (nhất là đối với các mặt hàng phân bón, có hàm lượng cadimi vượt ngưỡng cho phép), từ đó có khuyến cáo để người dân định hướng, chọn lựa và sử dụng hiệu quả phục vụ sản xuất nông nghiệp; có chính sách hỗ trợ nông dân, hợp tác xã nông nghiệp, doanh nghiệp trong việc xây dựng nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc và tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế; chuẩn hóa quy trình cấp mã số vùng trồng, nghiên cứu xây dựng mã vùng trồng thống nhất chung làm cơ sở để đàm phán với các quốc gia có nhu cầu nhập khẩu, tạo thuận lợi trong quản lý, giám sát và truy xuất nguồn gốc.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt cũng đề nghị Chính phủ quan tâm bố trí nguồn vốn đầu tư các công trình dự án trọng điểm như xây dựng Trung tâm logistics vùng, cảng cạn đặt tại tỉnh Đắk Lắk; xây dựng tuyến đường bộ cao tốc có điểm đầu ở cảng Bãi Gốc (Phú Yên), điểm cuối tại cửa khẩu Đắk Ruê nhằm hỗ trợ cho địa phương giảm thiểu chi phí logistics, rút ngắn thời gian vận chuyển, thúc đẩy liên kết phát triển kinh tế nông nghiệp Đắk Lắk với các vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh và trong cả nước…