Đắk Lắk là địa phương có diện tích rừng lớn thứ 2 ở Tây Nguyên (sau tỉnh Gia Lai). Tính đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh có 526.354 ha rừng (471.583 rừng tự nhiên, 54.770 ha rừng trồng). Đắk Lắk nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, khí hậu khắc nghiệt, hanh khô kéo dài nên tình trạng cháy rừng hàng năm vẫn thường xuyên xảy ra, đe dọa tính mạng và tài sản của con người, gây thiệt hại về tài nguyên rừng và ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.

Theo thống kê của Cảnh sát PC và CC tỉnh Đắk Lắk, trong 2 năm trở lại đây, toàn tỉnh đã xảy ra 10 vụ cháy rừng, gây thiệt hại 218,5 ha rừng (trong đó có 213,24 ha rừng trồng). Có nhiều nguyên nhân xảy ra cháy rừng. Về điều kiện tự nhiên, tỉnh Đắk Lắk nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có 2 mùa rõ rệt; mùa mưa ngắn nhưng lượng mưa cả năm chỉ tập trung vào một vài tháng nhất định, mùa khô thường kéo dài, thậm chí có vùng nhiều tháng không có mưa, nhiệt độ không khí cao và rất nóng, lúc này vật liệu cháy có độ ẩm thấp khả năng bén lửa rất cao, chính lúc này cháy rừng rất dễ xảy ra; vào mùa khô lượng nước ở các sông hồ bị cạn kiệt, không đáp ứng đủ nhu cầu về nước cho sản xuất và đời sống cũng như chữa cháy rừng. Về mặt điều kiện xã hội, tỉnh Đắk Lắk có dân số đông trên 1,9 triệu người, trong đó dân tộc thiểu số chiếm trên 31%. Đời sống của cộng đồng dân cư trong khu vực còn nhiều khó khăn, thiếu thốn; ý thức về công tác phòng cháy chữa cháy của một bộ phận người dân trên địa bàn chưa cao, tình trạng đốt rẫy để sản xuất vẫn còn, xử lý thực bì không đúng quy trình dẫn đến cháy lan vào rừng, bất cẩn khi sử dụng lửa trong sinh hoạt…Trong khi đó con người và phương tiện, dụng cụ dùng cho chữa cháy rừng còn thiếu rất nhiều, không đảm bảo yêu cầu phương châm “4 tại chỗ” (lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, chỉ huy tại chỗ và hậu cần tại chỗ). Phương tiện chữa cháy của chủ rừng, cấp huyện, xã hầu như chỉ là công cụ thủ công sẵn có vì vậy việc phát hiện đám cháy và chữa cháy ban đầu rất khó khăn.

Cán bộ Hạt kiểm lâm vườn quốc gia Yok Đôn tổ chức đi tuần.

Trong những năm qua, công tác phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR)  luôn được các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm. Ngay từ đầu mùa khô năm 2018, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành quyết định số 372/QĐ-UBND, ngày 12 tháng 02 năm 2018 phê duyệt phương án phòng cháy, chữa cháy rừng năm 2018 của tỉnh Đắk Lắk, vạch ra những công việc cụ thể cho UBND các huyện, các sở, ban ngành có liên quan tăng cường công tác phòng chống cháy rừng. Các sở, ban, ngành theo chức năng nhiệm vụ được giao triển khai thực hiện các nội dung, biện pháp cấp bách phòng cháy, chữa cháy rừng; đồng thời cùng các chủ rừng chủ động trong công tác phòng cháy, chữa cháy rừng; hướng dẫn, chỉ đạo về công tác thường trực cháy rừng, phương án huy động lực lượng chữa cháy rừng, xử lý tình huống khi xảy ra cháy rừng tại các vùng trọng điểm. Để chủ động phòng ngừa và khắc phục các sơ hở thiếu sót trong công tác phòng cháy và chữa cháy rừng nhằm giảm số vụ cháy trong các mùa khô, Cảnh sát PC và CC tỉnh Đắk Lắk đã thường xuyên phối hợp với lực lượng Kiểm lâm, Ban quản lý rừng, chủ rừng tăng cường thanh tra, kiểm tra an toàn phòng cháy, chữa cháy rừng. Qua công tác thanh tra, kiểm tra cho thấy; UBND các huyện đã có sự quan tâm, chỉ đạo trong công tác phòng cháy chữa cháy rừng, các Hạt Kiểm lâm huyện là đơn vị nắm tình hình và tham mưu cho UBND huyện ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện các quy định của pháp luật về PCCCR, đồng thời có báo cáo thống kê về công tác PCCCR theo định kỳ hàng năm lên UBND cấp trên. Tuy nhiên, chính quyền địa phương chưa thực sự chú trọng đến công tác PCCCR, sự phối hợp trong công tác chỉ đạo, quản lý giữa các cơ quan, đơn vị, chính quyền địa phương công tác phòng chống cháy rừng vẫn chưa cao; năng lực của lực lượng chuyên trách về công tác PCCCR còn hạn chế, đội kiểm lâm cơ động và PCCCR còn yếu về nghiệp vụ, thiếu về số lượng nên chưa bảo đảm việc tham mưu, đề xuất kịp thời cho lãnh đạo các đơn vị về công tác quản lý bảo vệ rừng và công tác PCCCR ngay từ cơ sở. Mặt khác, lực lượng Cảnh sát PC và CC tỉnh chỉ có trách nhiệm phối hợp, hướng dẫn về công tác PCCCR và tham gia chữa cháy rừng khi có yêu cầu, nên công tác quản lý và kiểm tra an toàn về PCCCR còn nhiều bất cập, chưa cụ thể, chưa xây dựng quy chế phối hợp về PCCCR giữa lực lượng Kiểm lâm và lực lượng Cảnh sát PCCC. Do vậy, quá trình thực hiện Pháp luật về PCCC và quá trình triển khai thanh tra chuyên ngành PCCC còn nhiều khó khăn.

Vườn quốc gia Yok Đôn tăng cường công tác phòng chống cháy rừng.

Để giảm tối đa các vụ cháy rừng và thiệt hại do cháy rừng gây ra, các cơ quan, ban ngành và mọi người dân trên toàn tỉnh cần chủ động thực hiện các quy định của Nhà nước về bảo vệ rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng, các cơ quan chức năng cần tập trung kiểm tra, rà soát kỹ các phương án phòng cháy, chữa cháy rừng ở từng cấp, bao gồm cả việc tổ chức lực lượng, phương tiện, trang thiết bị phòng cháy, chữa cháy rừng; tăng cường lực lượng tại khu vực có nguy cơ xảy ra cháy và cháy lớn; xác định cụ thể các khu vực trọng điểm có nguy cơ xảy ra cháy rừng cao để bố trí các nguồn lực phù hợp theo phương châm “4 tại chỗ”, đảm bảo ngăn chặn và xử lý kịp thời các tình huống mới phát sinh, không để xảy ra cháy rừng và cháy lớn.

Rừng là tài nguyên vô cùng quý giá, hoạt động sản xuất, kinh doanh từ rừng đã góp phần quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh – quốc phòng và bảo vệ môi trường sinh thái, góp phần đảm bảo đời sống cho nhân dân trong tỉnh. Vì vậy, cần có sự chủ động phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chức năng có liên quan, duy trì và phát huy công tác quản lý, xây dựng phong trào toàn dân tích cực tham gia hoạt động phòng cháy chữa cháy rừng, góp phần đảm bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói riêng và cả nước nói chung.