Trước nguy cơ kéo dài cảnh báo “thẻ vàng” từ Ủy ban châu Âu (EC), ngành thủy sản Việt Nam đang chịu sức ép tăng cường quản lý, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Trong bối cảnh này, tỉnh Đắk Lắk đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt nhằm chấn chỉnh hoạt động khai thác, nâng cao trách nhiệm của ngư dân, từng bước hình thành nghề cá phát triển bền vững.

Các chủ tàu sau khai thác thủy sản đưa về bờ được kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm cho việc truy xuất nguồn gốc.

Đồng bộ giải pháp, siết chặt quản lý tàu cá

Hướng tới đợt thanh tra lần thứ năm của EC về chống khai thác IUU dự kiến diễn ra vào tháng 11/2025, các cơ quan chức năng tỉnh Đắk Lắk đang tập trung triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân, đồng thời xử lý nghiêm các phương tiện không đủ điều kiện hoạt động.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, đến nay, toàn tỉnh có 2.561 tàu cá đã đăng ký trong cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia. 100% tàu cá đã được đánh dấu, ghi số hiệu theo quy định; 100% tàu có chiều dài từ 15 mét trở lên đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS). Đến cuối tháng 10/2025, 100% tàu cá đủ điều kiện của tỉnh đã được cấp phép hoạt động; các tàu không đủ điều kiện đều bị niêm phong, quản lý chặt vị trí neo đậu để ngăn chặn tái phạm. Việc số hóa, định danh dữ liệu tàu cá cũng cơ bản đạt 100%, thể hiện quyết tâm cao trong thực hiện chuyển đổi số và minh bạch hóa nghề cá. Đây là bước tiến quan trọng thể hiện nỗ lực rất lớn của địa phương trong việc đáp ứng các khuyến nghị của EC.

Trong thời gian này, tại phường Hòa Hiệp, công tác tuyên truyền chống khai thác IUU được triển khai sâu rộng. Các tổ liên ngành trực tiếp đến từng hộ dân, hướng dẫn chủ tàu hoàn thiện hồ sơ đăng ký, đăng kiểm, cấp phép khai thác, đồng thời thực hiện đúng quy định về lắp đặt và vận hành thiết bị giám sát hành trình. Theo Thượng úy Chung Văn Tâm - Đội trưởng Đội Kiểm soát hành chính (Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam), nhờ công tác tuyên truyền sâu rộng, nhận thức của bà con ngư dân đã có chuyển biến rõ nét. “Ngư dân hiện nay chủ động chấp hành nghiêm các quy định về đăng ký, đăng kiểm, cấp phép và khai thác thủy sản hợp pháp. Đây là tín hiệu tích cực trong công tác phòng, chống khai thác IUU,” ông Tâm nhấn mạnh.

Xử lý nghiêm vi phạm, hướng tới phát triển nghề cá bền vững

Thời gian qua, công tác giám sát tàu cá trên biển được tỉnh triển khai chặt chẽ thông qua hệ thống VMS. Từ đầu năm 2025 đến nay, các lực lượng chức năng của tỉnh đã xử phạt 35 trường hợp vi phạm, với tổng số tiền hơn 853 triệu đồng, trong đó có 17 trường hợp liên quan đến thiết bị giám sát hành trình.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thiên Văn kiểm tra tình hình tàu ra vào cảng tại cảng cá Phú Lạc.

Hiện tỉnh có bốn cảng cá đã được công bố đủ điều kiện cho tàu vùng khơi cập cảng, đảm bảo 100% tàu ra vào cảng có đầy đủ hồ sơ theo quy định. Các đơn vị chức năng cũng thường xuyên hướng dẫn ngư dân ghi chép nhật ký khai thác điện tử, thực hiện truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đây là một yêu cầu then chốt trong lộ trình gỡ “thẻ vàng” của EC. Nhờ kiên trì tuyên truyền và kiểm soát, ý thức của ngư dân Đắk Lắk ngày càng được nâng cao. Phần lớn chủ tàu hiểu rằng tuân thủ quy định về chống khai thác IUU không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là bảo vệ sinh kế và nguồn lợi lâu dài của chính mình.

Ông Đào Quang Minh - Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản và Biển đảo tỉnh Đắk Lắk: “Các xã, phường ven biển đang rất tích cực chỉ đạo, hướng dẫn ngư dân tuân thủ quy định. Chúng tôi kiểm soát chặt hồ sơ tại bến, tại cảng, đảm bảo truy xuất nguồn gốc rõ ràng, đây là cơ sở quan trọng để địa phương đáp ứng yêu cầu thanh tra của EC và hướng tới nghề cá hiện đại, bền vững.”

Tỉnh Đắk Lắk xác định công tác chống khai thác IUU là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, gắn với danh dự quốc gia. Những nỗ lực đồng bộ của tỉnh Đắk Lắk đang góp phần cùng cả nước thực hiện mục tiêu lớn: Gỡ bỏ “thẻ vàng” EC, khẳng định hình ảnh ngành thủy sản Việt Nam minh bạch, có trách nhiệm và phát triển bền vững.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thiên Văn: "Cuộc chiến chống khai thác IUU là hành trình dài, đầy thách thức, nhưng với sự đồng lòng từ chính quyền, lực lượng chức năng và ngư dân, chúng ta nhất định sẽ gặt hái thành quả. Đắk Lắk không chỉ quyết tâm góp phần để Việt Nam gỡ ‘thẻ vàng’ EC, mà quan trọng hơn là xây dựng ngành thủy sản minh bạch, hiện đại, bền vững, bảo vệ nguồn lợi thủy sản cho các thế hệ tương lai."