Nhờ tăng cường các hoạt động truyền thông và đẩy mạnh các biện pháp phòng chống sốt rét, từ năm 2017 đến nay, tình hình bệnh sốt rét trên địa bàn xã Krông Na, huyện Buôn Đôn đã giảm một cách rõ rệt.

Cán bộ chuyên trách sốt rét Trạm Y tế xã Krông Na tuyên truyền cho người dân về phòng bệnh sốt rét

Krông Ana là xã biên giới cũng là điểm nóng về bệnh sốt rét lưu hành của huyện Buôn Đôn. Từ trước những năm 2017, tình hình sốt rét tại xã diễn biến phức tạp, nhất là các buôn: Jang Lành, Trí B và Đrăng Phôk. Nơi đây, tỷ lệ người dân tộc thiểu số chiếm số lượng lớn, có thói quen đi rừng, ngủ rẫy, nhận thức về bệnh sốt rét nói riêng và các bệnh dịch nói chung còn hạn chế nên chưa chú trọng đến công tác phòng chống, bệnh; người dân ở một số thôn, buôn trong xã chưa chú ý vệ sinh môi trường nên dễ tạo điều kiện cho bọ gậy sinh trưởng và phát triển thành muỗi. Khi mắc bệnh, nhiều người mời thầy về cúng, bái thay vì đến cơ sở y tế, đến khi bệnh không khỏi, chuyển biến xấu thì mới đưa đi điều trị. Đó cũng là lý do năm 2017, toàn xã có 92 trường hợp mắc bệnh sốt rét, 1 trường hợp tử vong do không đến cơ sở y tế để điều trị sớm.

Để phòng chống bệnh sốt rét hiệu quả, những năm gần đây, Trạm Y tế xã Krông Na chủ động xây dựng kế hoạch, triển khai công tác phòng chống sốt rét ở tất cả các thôn, buôn. Đồng thời nâng cao kiến thức phòng chống bệnh sốt rét cho đội ngũ y tế thôn, buôn, đây là lực lượng nòng cốt, thường xuyên bám sát địa bàn, kịp thời nắm bắt tình hình khi xảy ra dịch bệnh sốt rét. Theo đó, từ đầu năm 2019 đến nay, Trạm Y tế xã Krông Na phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn, Trung tâm kiểm soát bệnh tật Đắk Lắk tổ chức 1 đợt phun hóa chất cho 3 buôn có tỷ lệ bệnh nhân mắc bệnh sốt rét cao hàng năm, như: Buôn Jang Lành, Buôn Trí B và Buôn Đrăng Phôk; tẩm 2.313 màn bằng hóa chất phòng chống sốt rét cho 1.201 hộ, đạt tỷ lệ 94% dân số của xã. Ngoài ra, Trạm Y tế còn phối hợp với các già làng, trưởng các thôn, buôn vận động người dân thực hiện tổng vệ sinh môi trường, san lấp các vũng nước đọng, loại trừ các ổ bọ gậy. Đồng thời chỉ đạo cộng tác viên y tế các thôn, buôn triển khai các hoạt động truyền thông trực tiếp tại cộng đồng bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng giúp người dân nâng cao nhận thức phòng chống bệnh sốt rét.

Bên cạnh đó, năm 2018, được sự hỗ trợ của các Dự án phòng chống bệnh sốt rét, như: Dự án PSI, Dự án Rai và Dự án HPA, Trạm Y tế xã Krông Na đã thành lập đội lưu động phòng chống sốt rét tại trạm và đội ngũ cộng tác viên phòng chống bệnh sốt rét tại các thôn, buôn. Xã Krông Na có 9 thôn, buôn đều có cộng tác viên phòng chống bệnh sốt rét. Riêng buôn Đrăng Phôk, do tỷ lệ mắc sốt rét hàng năm cao và cũng là buôn có tỷ lệ người dân đi rừng ngủ rẫy nhiều nhất so với các buôn khác nên được Dự án PSI hỗ trợ tuyển 4 cộng tác viên. Những cộng tác viên này đã được đào tạo, tập huấn về kỹ năng truyền thông, kỹ thuật lấy lam máu và biết cách phát hiện những dấu hiệu nguy hiểm của bệnh sốt rét.

Theo đó, mỗi tuần 1 lần, đội lưu động phòng chống sốt rét tại trạm và đội ngũ cộng tác viên phòng chống sốt rét tại các thôn, buôn có nhiệm vụ đến từng hộ dân để thăm hộ gia đình, thực hiện hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe, tích cực hướng dẫn, vận động bà con phát quang bụi rậm, vệ sinh, dọn dẹp sạch sẽ nơi ở sạch sẽ, sử dụng màn và kem xua muỗi để phòng chống bệnh sốt rét, đồng thời hàng tháng đội ngũ này lấy lam máu test nhanh chẩn đoán sốt rét cho khoảng 30 người có nguy cơ mắc sốt rét để kịp thời phát hiện sớm ca bệnh, ngăn chặn không cho bệnh lan rộng. Nhờ có đội ngũ cộng tác viên này, từ năm 2018 đến nay việc triển khai các chương trình phòng chống bệnh sốt rét khá thuận lợi. Đặc biệt, tỷ lệ mắc bệnh sốt rét giảm dần qua từng năm. Năm 2017, toàn xã có 92 trường hợp mắc bệnh sốt rét, 1 trường hợp tử vong, năm 2018 toàn xã có 71 trường hợp mắc bệnh, 10 tháng đầu năm 2019 chỉ có 12 trường hợp mắc bệnh, giảm 59 trường hợp so với cùng kỳ năm 2018 và đặc biệt không có trường hợp tử vong. Tất cả trường hợp mắc bệnh đều có ý thức đến cơ sở y tế điều trị kịp thời.

Chị H’Nụ Knun- Cộng tác viên phòng chống sốt rét tại buôn Đrăng Phôk, xã Krông Na chia sẻ: “Công việc của mình là tuyên truyền cho bà con biết cách phòng chống bệnh sốt rét và phát hiện sớm trường hợp mắc bệnh sốt rét để khống chế sự lây lan trong cộng đồng. Khó khăn, vất vả thế nào mình cũng vượt qua được chỉ cần bà con có kiến thức để biết cách phòng bệnh, không mắc bệnh sốt rét là mình vui rồi”.

Đông đảo người dân buôn Đrăng Phôk xã Krông Na tham dự buổi truyền thông phòng chống bệnh sốt rét

Là một trong những người dân được cán bộ y tế đến tận nhà tuyên truyền, hướng dẫn phòng chống sốt rét, ông Y Hoan Niê, buôn Đrăng Phôk chia sẻ: “Tôi đã từng mắc bệnh sốt rét khi vào rừng săn bắn thú rừng. Trước tôi cũng không hiểu sốt rét nguy hiểm như thế nào. Sau này, được cán bộ y tế giải thích, hướng dẫn tận tình tôi đã hiểu và thực hiện tốt các biện pháp dự phòng, vì vậy giờ đây tôi không lo sẽ mắc bệnh sốt rét nữa”. Cùng buôn có chị H’Chi Êban cũng là một trong những hộ dân thường xuyên cùng chồng đi rừng cho biết: “Hai năm nay, buôn của mình thường xuyên được cán bộ y tế đến tuyên truyền về bệnh sốt rét nên hầu như những người trong buôn đều biết cách phòng chống. Mình cũng làm theo đúng lời cán bộ dặn nên thời gian gần đây gia đình mình không có người mắc bệnh sốt rét”.

Nói về hiệu quả hoạt động tuyên truyền phòng chống sốt rét, chuyên trách sốt rét Y Bun Toản Niê- Cán bộ Trạm Y tế xã Krông Ana cho biết: “Một trong những yếu tố làm nên thành công trong công tác truyền thông phòng chống sốt rét tại xã Krông Na chính là nhờ đội ngũ cộng tác viên phòng chống sốt rét các thôn, buôn. Mặc dù phụ cấp ít, phải thực hiện nhiều công việc nhưng họ rất hăng hái, nhiệt tình. Không chỉ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, họ còn là người phát hiện sớm những bệnh nhân sốt rét, thường xử trí bước đầu và chuyển gấp lên tuyến trên những trường hợp sốt rét nặng và sốt rét ác tính, theo dõi quản lý ca bệnh sốt rét tốt; tất cả các hoạt động, như: phun, tẩm hóa chất, thống kê, báo cáo đều được đội ngũ ngày phối hợp với Trạm Y tế thực hiện khá hiệu quả. Vì thế, có thể khẳng định, họ thực sự là cánh tay nối dài của ngành y tế trong công tác phòng chống dịch bệnh”.

“Xã Krông Na hiện có 1.383 hộ, với trên 5.000 khẩu, sinh sống tại 9 thôn, buôn. Số người thường xuyên đi rừng, ngủ rẫy chiếm 70% nên nguy cơ sốt rét có thể bùng phát bất cứ lúc nào. Thời gian tới, Trạm Y tế sẽ tiếp tục duy trì và đẩy mạnh các hoạt động truyền thông giúp người dân có kiến thức phòng bệnh, kịp thời đến cơ sở y tế nếu có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh, hạn chế thấp nhất trường hợp mắc bệnh và tử vong do sốt rét”. Y Bun Toản Niê cho biết thêm./.