Đúng vào dịp kỷ niệm 126 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2016), ngày 15/5/2016, thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Chỉ thị số 05-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Ngày 16/5/2016, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết 5 năm thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW, những kết quả bước đầu đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng và Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, từng bước ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên đồng thời nâng cao nhận thức và tạo chuyển biến bước đầu về tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Trong quá trình thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW đã xuất hiện nhiều tấm gương cán bộ, đảng viên gương mẫu, tận tụy, đổi mới lề lối làm việc, tác phong sâu sát thực tế, nêu cao ý thức phục vụ nhân dân, được nhân dân ghi nhận, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước. Nhiều vấn đề nổi cộm, bức xúc tồn đọng, yếu kém kéo dài ở cơ sở đã được giải quyết…

Tuy nhiên, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh còn có những hạn chế, chưa trở thành việc làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự giác của không ít tổ chức đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị và một bộ phận cán bộ, đảng viên. Không ít nơi vẫn coi đây như một phong trào, một cuộc vận động; học nhiều nhưng kết quả làm theo đạo đức của Bác còn nhiều hạn chế. Trách nhiệm nêu gương làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức chưa cao. Việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các chuẩn mực đạo đức, đăng ký học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ở nhiều nơi vẫn còn hình thức. Việc thực hiện Chỉ thị chưa đạt mục đích đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn tham nhũng, tiêu cực…

Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém nêu trên đã được đưa ra tại Hội nghị toàn quốc tổng kết 5 năm thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW. Đó là: Trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện Chỉ thị, một số cấp ủy, tổ chức đảng, địa phương, cơ quan, đơn vị chưa thực sự coi đây là công việc thường xuyên; cán bộ, đảng viên chưa coi thực hiện Chỉ thị là nhiệm vụ quan trọng. Chưa thực sự gắn kết giữa ‘xây” và “chống”; việc biểu dương, khen thưởng những tập thể cá nhân có thành tích học tập và làm theo Bác chưa đi liền với việc thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, nhắc nhở, xử lý đối với những tập thể, cá nhân không nghiêm túc triển khai học tập, nhất là việc làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Bộ phận giúp việc cấp ủy làm việc chưa hiệu quả, công tác tham mưu cho cấp ủy chủ yếu do ban tuyên giáo thực hiện. Nhiều nơi, bộ phận chuyên trách không có biên chế, tổ chức, bộ máy không thống nhất, dẫn đến hạn chế trong công tác tham mưu cho cấp ủy.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục những hạn chế trong việc thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị khoá XI về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 05-CT/TW ngày 15/5/2016 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Theo đó, Bộ Chính trị yêu cầu toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong Đảng, hệ thống chính trị và nhân dân, đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thành công việc tự giác, thường xuyên của cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội các cấp, của từng địa phương, cơ quan, đơn vị, trước hết là của người đứng đầu, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên.

Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một nội dung quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ, đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu.

Tiếp tục làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức ngày càng sâu sắc hơn những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội, xây dựng văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Bộ Chính trị yêu cầu tổ chức học tập, quán triệt và tuyên truyền sâu rộng, thường xuyên, liên tục và có hệ thống bằng nhiều hình thức phong phú, sinh động các nội dung chủ yếu về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân. Đó là hệ thống quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội và con người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh của nhân dân, về khối đại đoàn kết toàn dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân; về quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; về xây dựng, phát triển kinh tế và văn hoá, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; về đạo đức cách mạng; về chăm lo, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau; về xây dựng Đảng,... Đó là các quan điểm và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về: tuyệt đối trung thành, kiên định lý tưởng cách mạng, đặt lợi ích của Đảng, của đất nước, dân tộc lên trên tất cả; hết lòng, hết sức phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân, tận trung với nước, tận hiếu với dân; hết lòng yêu thương đồng bào, đồng chí, yêu thương con người; cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư, thật sự là công bộc của nhân dân, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội,... Đó là phong cách Hồ Chí Minh, phản ánh những giá trị cốt lõi trong tư tưởng, đạo đức của Người và được thể hiện vô cùng sinh động, tự nhiên, độc đáo, có sức thu hút, cảm hoá kỳ diệu trong hoạt động, ứng xử hằng ngày. Đó là: phong cách tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, luôn gắn chặt lý luận với thực tiễn; phong cách làm việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn; phong cách ứng xử văn hoá, tinh tế, đầy tính nhân văn, thấm đậm tinh thần yêu dân, trọng dân, vì dân; phong cách nói đi đôi với làm, đi vào lòng người; nói và viết ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm; phong cách sống thanh cao, trong sạch, giản dị; phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương,...

So với các Chỉ thị trước đây của Trung ương về học tập và làm theo Bác, Chỉ thị 05-CT/TW có nội dung rộng lớn và phong phú hơn, yêu cầu cao hơn, không chỉ học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác, mà còn bao hàm cả nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Vì vậy, tổ chức thực hiện tốt Chỉ thị quan trọng này chắc chắn không phải là việc dễ dàng.

Theo Chỉ thị 05-CT/TW, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh do cấp uỷ các cấp, trực tiếp là ban thường vụ cấp uỷ, đồng chí bí thư cấp uỷ chỉ đạo. Ban Bí thư Trung ương Đảng, đồng chí Tổng Bí thư chỉ đạo việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng và xã hội. Căn cứ Chỉ thị của Bộ Chính trị, các tỉnh uỷ, thành uỷ, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng uỷ trực thuộc Trung ương lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức và hướng dẫn việc thường xuyên học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ở địa phương, ngành, tổ chức, cơ quan, đơn vị mình. Ban Tuyên giáo Trung ương là cơ quan giúp việc Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng chỉ đạo tổ chức thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị; ban tuyên giáo cấp uỷ và cơ quan tuyên giáo các ngành, đoàn thể là cơ quan giúp việc cấp uỷ và lãnh đạo các ngành, đoàn thể cùng cấp chỉ đạo tổ chức thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị.

Để thực hiện tốt Chỉ thị 05-CT/TW, những kinh nghiệm qua 5 năm thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW rất cần được tham khảo, vận dụng: Ý thức trách nhiệm, tinh thần  gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt, người đứng đầu, có tác dụng quyết định hiệu quả thực hiện Chỉ thị. Việc thực hiện Chỉ thị phải gắn với thực hiện  nhiệm vụ chính trị của từng ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị, gắn với công tác xây dựng Đảng, thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; kiên quyết chỉ đạo giải quyết có hiệu quả những vấn đề nổi cộm, bức xúc, yếu kém kéo dài mà cán bộ, đảng viên, nhân dân quan tâm. Cần kết hợp “xây” đi đôi với “chống”: Cổ vũ, động viên người tốt, việc tốt phải đi đôi với giữ gìn kỷ luật, kỷ cương; kiên quyết đấu tranh, xử lý thật nghiêm các hiện tượng vi phạm Điều lệ Đảng, pháp luật Nhà nước; tăng cường kiểm tra, giám sát, phát huy ưu điểm, uốn nắn kịp thời những lệch lạc, xử lý những tổ chức cá nhân không tự giác thực hiện.

Tình hình thế giới và khu vực trong những năm tới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, song hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn; tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển đảo trên Biển Đông ngày càng gay gắt hơn. Ở trong nước, thế và lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước tăng lên. Tuy nhiên, bốn nguy cơ mà Đảng ta chỉ ra vẫn tồn tại, nhất là nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí vẫn diễn biến phức tạp.

Trước tình hình trên, Đại hội XII của Đảng đã đặt nhiệm vụ “tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh” ở vị trí hàng đầu trong mục tiêu tổng quát của Đại hội. Nội dung xây dựng Đảng về đạo đức đã được đã được bổ sung thành một thành tố trong “xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức”. Đại hội cũng đặt ra yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; coi đó là công việc thường xuyên của các tổ chức Đảng, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị, gắn với chống suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. 

Đó là cơ sở để xác định mục tiêu, nhiệm vụ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong thời gian tới. 

Cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một bản anh hùng ca, một tấm gương sáng ngời về chủ nghĩa yêu nước, về phẩm chất cộng sản, về trí tuệ uyên bác, đạo đức cách mạng trong sáng, và là sự cổ vũ lớn lao đối với các thế hệ người Việt Nam. Việc học tập và làm theo Bác là rất quan trọng và cần thiết, chẳng những đáp ứng yêu cầu cấp bách trước mắt mà còn có ý nghĩa cơ bản, lâu dài đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tiếp tục là ngọn đuốc soi đường trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.