Cách phòng ngừa bệnh sởi tốt nhất và an toàn nhất là tiêm ngừa vắc xin sởi. Tuy nhiên, số trẻ mắc bệnh sởi gia tăng trong thời gian gần đây đều chưa tiêm vắc xin phòng bệnh sởi. Đặc biệt nhiều trẻ chưa đến tuổi tiêm phòng vắc xin sởi cũng đã mắc bệnh sởi do không có kháng thể phòng bệnh từ mẹ.

Một bệnh nhi mắc bệnh sởi đang điều trị cách ly tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên - Ảnh: Quang Nhật

Tại Khoa Nhi tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên: chỉ trong 2 tháng đầu năm 2019, Khoa tiếp nhận và điều trị 38 trường hợp mắc bệnh sởi. Hiện, có 6 trường hợp vẫn đang điều trị tại khoa. Theo tiến sỹ Trần Thị Thúy Minh- Trưởng Khoa nhi tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Vùng Tây Nguyên: những trường hợp nhập viện điều trị nghi do mắc sởi hầu như chưa được tiêm phòng vắc xin sởi hoặc tiêm chưa đủ liều. Đặc biệt có rất nhiều trường hợp chưa đến tuổi tiêm ngừa vắc xin sởi đã nhiễm bệnh. Thông thường, những trẻ chưa đến tuổi tiêm phòng sởi đã có kháng thể của kháng sởi do bà mẹ truyền sang, tuy nhiên do mẹ cũng chưa được tiêm ngừa sởi nên khi có nguồn lây, trẻ dễ có nguy cơ mắc bệnh hơn.

Trường hợp của cháu Phạm Thiên Ân, ở xã Ea Khal, huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk là một ví dụ. Mới được 7,5 tháng tuổi, chưa đến tuổi tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh sởi nhưng cháu Ân bị mắc bệnh sởi. Chị Nguyễn Thị Thành, mẹ cháu Ân cho biết: “Trước khi nhập viện điều trị tại Khoa nhi Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Vùng Tây Nguyên, cháu Ân có biểu hiện cảm sốt, sau đó gia đình có đưa cháu đi khám ở bệnh viện tuyến huyện và phòng khám tư nhân song được chẩn đoán bị viêm phổi, viêm phế quản. Uống thuốc 6 ngày không khỏi, miệng có dấu hiệu lở loét, sốt cao liên tục, khắp người nổi mẩn đỏ nên gia đình đưa cháu đến Bệnh viện Vùng Tây Nguyên. Qua thăm khám, bác sỹ chẩn đoán cháu bị bệnh sởi và biến chứng viêm phổi nặng”. Trường hợp khác là cháu H’Kỳ Vọng Êban (13 tháng tuổi) ở xã Hòa Phú, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk bị mắc bệnh sởi và được điều trị gần nửa tháng tại Bệnh viện Đa khoa thành phố Buôn Ma Thuột. Tuy nhiên, do có biến chứng mắt bị đỏ, nổi ban đỏ từ đầu tới chân, sốt cao, tiêu chảy và viêm phổi nên bé được chuyển lên Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên để được điều trị. Chị H’Mê Ra Êban (mẹ cháu H’Kỳ Vọng Êban) cho hay: “Từ khi sinh đến nay, bé hay ốm vặt, vì thế lịch tiêm chủng luôn bị trì hoãn. Mặc dù đã hơn 1 tuổi những bé vẫn chưa đủ điều kiện để tiêm mũi vắc xin phòng bệnh sởi. Do tiếp xúc với một cháu trong xóm mắc bệnh sởi nên bé nhiễm bệnh”.

Theo tiến sỹ Trần Thị Thúy Minh- Trưởng Khoa Nhi tổng hợp Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên: trên nguyên tắc, tất cả những bệnh nhân sởi hoặc nghi mắc sởi đến khám tại Bệnh viện đều được các bác sỹ cho nhập viện để theo dõi và điều trị, kể cả sởi đã bị biến chứng hay không biến chứng. Tuy nhiên, những trường hợp nhập viện trong thời gian gần đây đa phần đều bị biến chứng, như: nhiễm trùng bội nhiễm, viêm phổi, viêm thanh khí phế quản.

Cũng theo tiến sỹ Minh, sởi là bệnh rất dễ lây và tỷ lệ lây rất cao. Một người chưa có miễn dịch thì khả năng bị lây và nhiễm sởi là 99%, đặc biệt những trường hợp này rất dễ bị biến chứng. Biến chứng hay gặp nhất là gây viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phế quản- phổi từ mức độ nhẹ đến nặng và có thể gây tử vong nếu không cấp cứu kịp thời, nhất là trẻ dưới 1 tuổi. Biến chứng nguy hiểm nhất do sởi là viêm não- màng não. Lúc này bệnh khởi phát đột ngột, sốt cao, co giật, thậm chí gây liệt, rối loạn cơ vòng (đại, tiểu tiện không tự chủ) do tổn thương tủy sống. Đối với phụ nữ mang thai, nếu mắc sởi có thể dẫn đến sẩy thai, đẻ non.

Bệnh sởi lây qua đường hô hấp, lây trực tiếp khi bệnh nhân ho, hắt hơi, nói chuyện, virut sởi có thể tồn tại trong môi trường trong vài giờ đồng hồ. Trẻ mắc bệnh sởi có khả năng lây cho trẻ khác từ khi ủ bệnh, đến khi hết bệnh từ 7 đến 10 ngày. Do đó, khi phát hiện trẻ có dấu hiệu sốt đột ngột trên 38 độ C, mắt ướt, nhiều nhử, chảy mũi, ho, có thể bị tiêu chảy, thể trạng li bì, mệt mỏi, phát ban thì cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để khám, phân loại, cách ly và điều trị kịp thời.

Tiến sỹ Minh cũng khuyến cáo: để phòng bệnh sởi, cách tốt nhất là tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh sởi. Lịch tiêm ngừa sởi cho trẻ là 9 tháng tuổi mũi đầu tiên và 18 tháng mũi thứ 2. Nếu trẻ ốm vào thời điểm tiêm ngừa, cha mẹ hãy cho trẻ tiêm vào thời điểm gần đó nhất chứ không để trẻ liên tục bỏ sót mũi tiêm vì ốm. Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên tiêm ngừa mũi sởi để phòng bệnh cho bản thân và cho con. Đặc biệt lưu ý để đề phòng mắc bệnh sởi, cha mẹ tránh cho trẻ tiếp xúc với những đứa trẻ nghi ngờ mắc bệnh sởi hoặc mắc bệnh sởi. Đặc biệt, để phòng tránh các biến chứng của bệnh sởi, các bậc phụ huynh ngay khi phát hiện các dấu hiệu: sốt, ho, sổ mũi, viêm họng, xuất hiện ban ở niêm mạc, mắt trẻ hơi đỏ hoặc sưng đỏ, sau đó trẻ có dấu hiệu phát ban thì nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để khám, phân loại, cách ly và điều trị kịp thời./.