Ngày 10/5, Trung tâm Lâm nghiệp Nhiệt đới Việt Nam (Tropenbos) phối hợp với Sở NN&PTNT tổ chức khai mạc lớp tập huấn đồng thuận dựa trên nguyên tắt tự nguyện, trước và được cung cấp thông tin đầy đủ -FPIC cho đại diện chính quyền và hộ dân địa bàn triển khai dự án thuộc huyện Lắk và Krông Bông.

Các đại biểu tham dự tập huấn

Trong 2 ngày, các học viên sẽ được TS. Lâm Ngọc Tuấn –Đại học Đà Lạt trang bị kiến thức tổng quan về quyền FPIC (Free, Prior and Informed Consent - Đồng thuận Tự nguyện, Trước và được thông tin đầy đủ), bao gồm cả xuất xứ và sự tiến hóa của ý tưởng; khung pháp lý xung quanh FPIC và phác họa quá trình cơ bản cần thiết để đạt được FPIC.

Bên cạnh phổ biến lý thuyết, chuyên gia còn hướng dẫn học viên thực hành những bước chính trong áp dụng FPIC; quy trình tìm kiếm sự đồng thuận theo nguyên tắc FPIC; hướng dẫn tôn trọng quyền FPIC; cách xử lý các vấn đề mà những người đề xuất dự án hoặc xây dựng chính sách cần trình bày với các nhóm người bị tác động để đảm bảo rằng quyền FPIC của họ được tôn trọng; chia sẻ tiêu chuẩn môi trường trong sản xuất nông lâm nghiệp bền vững.

TS. Lâm Ngọc Tuấn –Đại học Đà Lạt truyền đạt tại lớp tập huấn

Theo chuyên gia Tropenbos, FPIC có thể được miêu tả như là việc hình thành các điều kiện mà theo đó người dân có thể thực hành các quyền cơ bản của mình trong đàm phán về các điều kiện của các chính sách, chương trình và hoạt động được sắp đặt từ bên ngoài, có tác động trực tiếp tới sinh kế hoặc cuộc sống của họ và từ đó có thể đưa ra sự đồng thuận hay rút lại sự đồng thuận đối với các chính sách, chương trình và hoạt động đó.

Như vậy, quyền FPIC có thể được nhìn nhận như là một hợp phần bổ sung cho bất kỳ một quá trình tham vấn có hiệu quả nào và đang được tiếp tục, hoặc như là một sự mở rộng của các chiến lược thu hút cộng đồng một cách hợp lý. Quá trình thay đổi càng có nhiều sự tham gia thì càng cần ít đầu tư và thời gian để đảm bảo “sự đồng thuận” vì các cộng đồng đã có thể xác định một cách tích cực các quá trình và thành quả của những thay đổi được đề xuất.

Trung tâm Lâm nghiệp Nhiệt đới Việt Nam chia sẻ tại lớp tập huấn

Về mặt lý thuyết, sự tôn trọng quyền FPIC có thể áp dụng cho bất kỳ chính sách hoặc dự án nào có tác động tới cuộc sống của các cộng đồng này. Tuy nhiên, trong thực tiễn, FPIC thường được sử dụng rộng rãi cho các ngành kinh tế sử dụng đất đai và tài nguyên mà người dân địa phương có thể sở hữu hoặc sử dụng: khai thác mỏ, lâm nghiệp và phát triển rừng trồng.

Có một thực tế nổi bật là sự sao nhãng các nguyên tắc FPIC hay thiếu tôn trọng FPIC trong thực tiễn ngành lâm nghiệp. Nếu muốn các dự án nói chung và dự án liên quan tới tài nguyên thiên nhiên nói riêng nhận được sự tin cậy của cộng đồng địa phương thì đàm phán về các thỏa thuận lâu dài về sử dụng tài nguyên cần thừa nhận các quyền của người bản địa và của các cộng đồng địa phương phụ thuộc vào nguyên thiên nhiên để có sinh kế ở một địa bàn cụ thể. Nếu không làm như vậy có thể dẫn tới xung đột hoặc các thành quả được chia sẻ bất bình đẳng tại những nơi mà các hoạt động tạo sinh kế đã được hình thành từ trước và khả năng tiếp cận tài nguyên bị chối bỏ. Chính vì vậy, việc xác định ai có các quyền đối với đất mảnh đất nào là một bước đi rất quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình tôn trọng quyền của cộng đồng đối với FPIC.

Thông qua lớp tập huấn nhằm trang bị kiến thức cho người tham gia về các nguyên tắc “Đồng thuận dựa trên nguyên tắc tự nguyện, trước và được cung cấp thông tin đầy đủ ( FPIC)” cũng như áp dụng những nguyên tắc này vào tiến trình làm việc với cộng đồng trong các lĩnh vực chính sách và thực thi chính sách lâm nghiệp phù hợp với bối cảnh, văn hóa bản địa ở vùng lưu vực sông Sêrêpốk, tỉnh Đắk Lắk.