Giá tiêu hạ chạm đáy trong 5 năm trở lại đây, giá nhân công cao, tiêu dịch bệnh chết nhiều đang làm cho người dân trên địa bàn tỉnh lo lắng vì ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế gia đình.

Vườn tiêu đang thu hoạch tại Huyện Cư’Mgar - Đắk Lắk

Tây Nguyên hiện là vùng sản xuất hồ tiêu lớn nhất cả nước, tính đến tháng 5/2017, diện tích hồ tiêu toàn vùng lên đến 72.000 ha. Tại tỉnh Đắk Lắk có gần 28.000 ha hồ tiêu (vượt diện tích quy hoạch hơn 12.500 ha). Thời điểm sau tết tiêu bước vào rộ vụ thu hoạch, tuy nhiên người nông dân trồng tiêu chả mấy ai hào hứng với việc thu hái, giá tiêu theo thời điểm hiện tại được các đại lý thu mua tiêu đạt thành có giá 43.000-45000đ/kg tiêu khô, trong khi giá nhân công hái tiêu từ 170.000 – 200.000đ/ngày/công. Nguyên nhân bởi nhiều lao động nhàn rỗi ở nông thôn sau khi ăn tết xong đã ra các thành phố lớn, trở thành công nhân cho công ty, xí nghiệp. Việc “người người, nhà nhà trồng tiêu” khiến lượng nhân công cần trong mùa thu hoạch tiêu tăng đột biến, không đủ lao động để cung cấp.

Cách đây 3 năm, thấy giá tiêu cao chị Nguyễn Thị Hoa địa chỉ Thôn 3 Xã EaKpam Huyện Cư’Mgar tỉnh Đắk Lắk chặt 5 sào cà phê già cỗi và vay thêm tiền ngân hàng để trồng tiêu, thế nhưng năm ngoái cho thu bói, chỉ bán được giá 70.000 đồng/kg, năm nay tiêu cho thu hoạch ổn định thì rớt giá mạnh hơn. Chị Nguyễn Thị Hoa cho biết “ So với các năm trước, giá tiêu năm nay xuống mức thấp làm nhiều dự tính mua sắm đầu tư trong gia đình chị phải gác lại - vụ tiêu này chị dự định mua thêm máy chà tiêu và lắp dàn hệ thống tưới tự động cho vườn tiêu, nhưng với giá tiêu hiện nay làm cho gia đình chị bị thua lỗ nặng, bên cạnh đó hiện tượng sâu bệnh làm tiêu vàng lá chết hàng loạt cũng đang diễn ra tại vườn, cái khó càng chồng khó hơn đến với gia đình”.

Trong những năm qua, giá tiêu tăng cao, thời điểm cao nhất có giá 200 ngàn đồng/ kg tiêu dẫn đến người nông dân trên địa bàn tỉnh đua nhau phá các loại cây khác để trồng tiêu, cũng không thể phủ nhận lợi ích kinh tế mà cây tiêu mang lại cho người dân, song hiện tượng trồng tiêu ồ ạt đã kéo theo nhiều hệ lụy khi tiêu rớt giá. Ngoài giá tiêu giảm, hiện tượng tiêu bị rệp, vàng lá và lây bệnh chết cả vườn cũng đang diễn ra ở một số vườn tiêu. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đăk Lắk, nguyên nhân dẫn đến hiện tượng tiêu nhiễm bệnh và chết hàng loạt một phần do thời tiết diễn biến bất thường, một phần do người dân ồ ạt trồng tiêu, chưa am hiểu về kỹ thuật nên chỉ sau vài năm trồng, cây tiêu đổ bệnh, chết hàng loạt.

Tiêu trồng xen với cà phê tại xã Hòa Phú, thành phố Buôn Ma Thuột

Ông Phạm Quang Mười, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cư’Mgar cho biết “Trước tình trạng giá tiêu giảm sâu, chịu ảnh hưởng xấu bởi thời tiết, trước mắt huyện khuyến cáo bà con nông dân cũng phải thay đổi nhận thức theo hướng tích cực, thay đổi tập quán canh tác, về lâu dài huyện sẽ có phương án phát triển bền vững không chỉ cho cây hồ tiêu mà cho cả những cây trồng khác trên cơ sở kết hợp hài hoà về kinh tế, các vấn đề xã hội và yếu tố môi trường”.

Thu hoạch tiêu đang thời điểm rộ vụ

Để giải quyết bài toán về cây hồ tiêu, thời gian qua Viện Khoa học kỹ thuật nông, lâm nghiệp Tây Nguyên phối hợp các cơ quan chuyên môn, tổ chức khoa học và chính quyền các tỉnh Tây Nguyên tích cực triển khai nhiều hoạt động chuyên sâu liên quan đến cây hồ tiêu như: Tổ chức các diễn đàn khuyến nông, chuyển giao các đề tài, mô hình nghiên cứu cho các địa phương ứng dụng vào thực tế; Tuyên truyền, tập huấn kỹ thuật, xây dựng mô hình điểm… với mong muốn đưa ra những khuyến cáo hữu hiệu nhằm giúp nông dân cũng như chính quyền các tỉnh Tây Nguyên hiểu sâu về thực trạng, tiềm năng cũng như mở ra cơ hội để xây dựng và phát triển vùng nguyên liệu hồ tiêu theo hướng bền vững…

Để khắc phục tình trạng này, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh khuyến cáo người nông dân không nên mở rộng diện tích mà phải giảm diện tích hiện có và tập trung đầu tư có trọng điểm, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất theo phương châm bền vững. Đối với những diện tích bị sâu bệnh hại nặng, diện tích tiêu trên những vùng đất không phù hợp thổ nhưỡng, kiên quyết chuyển đổi sang trồng cây ăn quả gắn với đầu ra, có như vậy mới giảm được yếu tố rủi ro trong sản xuất.