Một trong những nguyên tắc khi thực hiện chính sách BHXH là “mức hưởng BHXH được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng BHXH”. Do thời gian đóng BHXH với các mức lương khác nhau nên khi hưởng phải tính bình quân toàn bộ quá trình đóng thì mới bảo đảm được nguyên tắc đóng hưởng.

Tuy nhiên, với thực trạng chính sách hưu trí hiện nay đang được đánh giá là mức đóng chưa tương ứng với mức hưởng (tỷ lệ đóng góp vào quỹ hưu trí và tử tuất còn thấp so với tỷ lệ hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH), công thức tính lương hưu chưa hợp lý với tỷ lệ tích lũy cao trong khi tỷ lệ giảm trừ mức hưởng lương hưu đối với trường hợp nghỉ hưu trước tuổi quy định lại thấp so với nguyên tắc đóng – hưởng,… từ đó đặt ra những thách thức trong việc đảm bảo cân đối Quỹ BHXH.

Hiện nay, người lao động thuộc khu vực hưởng lương theo thang lương, bảng lương do người sử dụng lao động quyết định thì thực hiện quy định bình quân tiền lương của cả quá trình tham gia BHXH để bảo đảm thực hiện nguyên tắc nêu trên.
Để đảm bảo sự bình đẳng trong việc tham gia và thụ hưởng chế độ BHXH giữa người lao động thuộc khu vực Nhà nước và ngoài Nhà nước, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) quy định đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1/1/2018 trở đi thì khi nghỉ hưu sẽ tính bình quân tiền lương của toàn bộ thời gian đóng BHXH như người lao động thuộc khu vực hưởng lương theo thang lương, bảng lương do người sử dụng lao động quyết định.

Trong quá trình thảo luận có ý kiến cho rằng cần có bước đi, ban soạn thảo đang xây dựng các phương án để Quốc hội cân nhắc quyết định.