Khi hết 6 tháng nghỉ thai sản bà Ngân đi làm và được kế toán thông báo, trong 6 tháng tới bà Ngân đi làm sẽ không được nhận phụ cấp, vì phải hoàn trả cho 6 tháng đã nhận khi nghỉ sinh con. Lý do là người hoạt động không chuyên trách ở xã khi nghỉ sinh con không được hưởng một khoản phụ cấp nào cả.

Bà Ngân hỏi, trường hợp người hoạt động không chuyên trách ở xã nghỉ sinh có được hưởng chế độ phụ cấp hàng tháng hay một chế độ nào khác không?

Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng luật sư Khánh Hưng - Đoàn luật sư Hà Nội trả lời bà Ngân như sau:

Theo khoản 1, Điều 14 và  khoản 2, Điều 15 Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ quy định về chức danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thì những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã được hưởng chế độ phụ cấp và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Luật BHXH năm 2006 quy định hai loại hình bảo hiểm đó là BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.

BHXH bắt buộc áp dụng đối với cán bộ, công chức, quân nhân, công an nhân dân và người lao động có hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên, với 5 chế độ: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất.

BHXH tự nguyện áp dụng đối với những người trong độ tuổi lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, với 2 chế độ: hưu trí và tử tuất.

Theo Luật BHXH 2006 và Nghị định số 190/2007/NĐ-CP ngày 28/12/2007 của Chính phủ hướng dẫn một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện thì người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thuộc đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

Trường hợp bà Trần Thị Ngân là người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nên không được hưởng chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp do BHXH chi trả.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 157 của Bộ luật Lao động năm 2012, bà Ngân được nghỉ trước và sau khi sinh con là 6 tháng. Do bà Ngân không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nên trong thời gian nghỉ khi sinh con bà không được hưởng chế độ thai sản theo quy định của Luật BHXH.

Đồng thời, thời gian bà Ngân nghỉ sinh con 6 tháng, không làm việc nên không được hưởng chế độ phụ cấp người hoạt động không chuyên trách. Do bộ phận kế toán đã chi cho bà Ngân tiền phụ cấp trong thời gian 6 tháng không làm việc, vì vậy kế toán yêu cầu hoàn trả số tiền đã chi là đúng.