Ông Hoàng Ngọc Cảnh là viên chức một trường Cao đẳng công lập. Tháng 8/2018, ông đủ 60 tuổi, nhưng thời gian đóng BHXH mới được 19 năm 7 tháng. Ông Cảnh hỏi, nếu ông được kéo dài hợp đồng làm việc thêm 6 tháng cho đủ 20 năm đóng BHXH, thì ông sẽ được hưởng những quyền lợi gì?

Trường hợp tháng 8/2018 ông nghỉ khi đúng tuổi 60 nhưng chưa có đủ 20 năm đóng BHXH hoặc xin chấm dứt hợp đồng làm việc trước 2 tháng khi đủ 60 tuổi mà chưa có đủ 20 năm đóng BHXH thì sẽ được hưởng những quyền lợi gì?

Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng luật sư Khánh Hưng - Đoàn luật sư Hà Nội trả lời như sau:
Điểm a, Khoản 1, Điều 54 Luật BHXH quy định, người lao động quy định tại các Điểm a, b, c, d, g, h và i Khoản 1 Điều 2 của Luật này, trừ trường hợp quy định tại Khoản 3 Điều này, khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên thì được hưởng lương hưu khi nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi.
Theo Điểm a, Khoản 2 Điều 56 Luật BHXH, từ ngày 1/1/2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH quy định tại Điều 62 của Luật này và tương ứng với số năm đóng BHXH của lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm. Sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.

Theo quy định tại Điểm b, Khoản 1 Điều 62 Luật BHXH thì người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định có toàn bộ thời gian đóng BHXH theo chế độ tiền lương này tham gia BHXH trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/1995 đến ngày 31/12/2000 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu;

Nếu sự việc đúng như ông Cảnh phản ánh thì, đến tháng 8/2018 ông Cảnh đủ 60 tuổi, có thời gian đóng BHXH bắt buộc được 19 năm 7 tháng. Như vậy, ông Cảnh đã làm việc có đóng BHXH từ tháng 1/1999, đến tháng 1/2019 sẽ có đủ 20 đóng BHXH.

Trường hợp ông Cảnh có nguyện vọng, được đơn vị đồng ý bố trí làm việc thêm 5 tháng sau khi đủ tuổi 60 và có quyết định nghỉ hưu vào tháng 1/2019, thì căn cứ Điểm a, Khoản 2, Điều 56 và Điểm b, Khoản 1, Điều 62 Luật BHXH, ông Cảnh sẽ được hưởng mức lương hưu hàng tháng bằng 51% bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu.

Tại Khoản 6, Điều 85 Luật BHXH có quy định, trường hợp người lao động đủ điều kiện về tuổi hưởng lương hưu mà thời gian đóng BHXH còn thiếu tối đa 6 tháng thì người lao động được đóng tiếp một lần cho số tháng còn thiếu với mức đóng hằng tháng bằng tổng mức đóng của người lao động và người sử dụng lao động theo mức tiền lương tháng đóng BHXH trước khi nghỉ việc vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Trường hợp ông Cảnh nghỉ việc ngay từ khi đủ 60 tuổi thì, căn cứ Khoản 6 Điều 85 Luật BHXH, ông Cảnh được đóng tiếp một lần cho 5 tháng còn thiếu với mức đóng hằng tháng bằng tổng mức đóng của người lao động và người sử dụng lao động theo mức tiền lương tháng đóng BHXH trước khi nghỉ việc vào quỹ hưu trí và tử tuất, để được hưởng luôn lương hưu hàng tháng từ tháng liền kề tháng có quyết định nghỉ hưu. Ở trường hợp này, khi ông Cảnh có quyết định nghỉ hưu vào tháng 8/2018, áp dụng Điểm a, Khoản 2 Điều 56 và Điểm b, Khoản 1 Điều 62 Luật BHXH, ông sẽ được hưởng mức lương hưu hàng tháng bằng 53%  bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu.

Các phương án khác mà ông Cảnh nêu ra như nghỉ việc đúng tuổi 60 khi chưa có đủ 20 năm đóng BHXH, hoặc chấm dứt hợp đồng làm việc 2 tháng trước khi đủ 60 tuổi mà chưa có đủ 20 năm đóng BHXH thì được hưởng chế độ BHXH một lần theo quy định tại Điều 60 Luật BHXH. Mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau:
- 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014;
- 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHX cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.
Như vậy, trường hợp ông Cảnh được kéo dài thời gian làm việc sau khi đủ 60 tuổi thêm 5 tháng để có đủ 20 năm đóng BHXH, hoặc đóng thêm 5 tháng BHXH còn thiếu để đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí là phương án tối ưu nhất, có quyền lợi tốt nhất, bảo đảm an sinh lúc tuổi già.