Xác định cây cam, quýt là cây mũi nhọn đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn các loại cây trồng khác, góp phần nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững, những năm qua, nhiều hộ gia đình trên địa bàn thôn Dhung Knung (xã Cư Pui, huyện Krông Bông) đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa cây cam đường, cam sành, quýt đường về trồng với quy mô lớn. Nhờ tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật, năng suất chất lượng sản phẩm ngày càng nâng lên, mang lại thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, giúp người dân vươn lên làm giàu trên mảnh đất quê hương mới.

Đến vườn cam, quýt với hơn 1.100 cây đang cho thu hoạch của gia đình anh Lương Văn Táo ở thôn Dhung Knung, được anh cho biết, gia đình anh trước đây chủ yếu trồng ngô lai, khoai mì trên những mảnh đất vùng đồi dốc, nhưng không đạt hiệu quả do đất đai bạc màu, cây kém năng suất,  sau 5 năm chuyển đổi sang trồng cam, quýt nay đã lột xác trở thành vườn cây tươi tốt, cây nào cũng sai trĩu quả. Anh Táo chia sẻ: "Khi rời Thanh Hóa đến với thôn Dhung Knung và lập gia đình năm 2012, khi ấy cuộc sống gia đình rất khó khăn, gia đình chú trọng trồng nhiều loại cây lương thực và cây hoa màu nhưng không mang lại hiệu quả kinh tế, nhận thấy cây cam, quýt khá phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng tại địa phương nên mạnh dạn đầu tư trồng với số lượng khoảng 1.100 gốc. Nhờ chăm sóc tốt, nên vườn cam, quýt phát triển tốt, cho năng suất cao, bán ra thị trường với giá khoảng 15-20 nghìn đồng/kg. Mỗi năm sau khi trừ các chi phí cũng lãi được hơn 150 triệu đồng. Sau thành công với 300 cây cam và 800 cây quýt gia đình anh đã trồng thử nghiệm 50 cây vải và 50 cây bưởi da xanh và bước đầu đã cho thu hoạch, dự kiến trong thời gian tới anh sẽ tăng diện tích trồng bưởi để cung cấp cho thị trường.

Anh Lương Văn Táo (áo vàng) dẫn ông Nguyễn Văn Tâm (Chủ tịch UBND Xã Cư Pui) đi thăm vườn cam của gia đình

Sau một thời gian tìm hiểu về giống cây trồng phù hợp với thổ nhưỡng tại địa phương, anh Len Văn Quấn đã quyết định đưa cây quýt đường về trồng trên vùng đất bãi triền đồi với số lượng hơn 500 cây, đến nay đã cho thu hoạch, với giá bán như hiện nay, sau khi trừ các khoảng chi phí cũng lãi hơn 100 triệu đồng. Với mức thu nhập gấp nhiều lần so với trồng các loại cây hoa màu khác, nên hiện nay gia đình anh tiếp tục chuyển đổi nhiều diện tích còn lại để trồng quýt, cam và bưởi. 

Thấy có thể làm giàu từ loại cây trồng này trên mảnh đất quê hương mới và với mong muốn đa dạng hóa cây trồng, cung cấp cho khách hàng nhiều sản phẩm hơn nữa, gia đình ông Lưu Viết Thơ đã đưa cây cam sành về trồng trong vườn nhà. Tuy nhiên trong thời gian đầu còn gặp rất nhiều khó khăn do kinh nghiệm chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh chưa có, dẫn đến hiện tượng cây kém phát triển, chết non,... Nhưng với sự tìm tòi, học hỏi từ nhiều mô hình trồng cây ăn quả khác tại các huyện trong tỉnh, ông đã dần khắc phục và đến nay vườn cam với khoảng 900 gốc luôn phát triển tốt và cho năng suất ổn định. Nhờ gắn bó lâu năm với cây trồng, ông Thơ nắm rõ như lòng bàn tay đặc điểm sinh trưởng loại cây này để có biện pháp chăm sóc cho cây sai hoa, đậu quả đúng thời điểm. Trong quá trình chăm sóc, ông đều chọn các loại phân bón sinh học thân thiện với môi trường. Ước tính mỗi năm gia đình ông thu hoạch được hơn 15 tấn cam thương phẩm, với chất lượng cam ngon nên thương lái vô tận vườn để thu mua, thu nhập trung bình mỗi năm khoảng 150 triệu đồng. Nhờ có nguồn thu nhập cao nên trong những năm qua ông đã cất được nhà cửa khang trang và sắm sửa được nhiều đồ dùng sinh hoạt trong gia đình. Qua trao đổi ông cho biết: “Khi mới trồng, cam vườn nhà tôi cũng giống như những vườn khác. Sau khi tìm tòi, tôi đã thay đổi cách chăm sóc. Thay vì dùng phân chuồng bón trực tiếp thì tôi ủ cho hoai mục trộn thêm tro trấu để bón cho cây, vì vậy, chất lượng cam mới được như hôm nay”.

Với mong muốn trồng được thêm nhiều loại cây trồng phù hợp trong phát triển kinh tế, các hộ gia đình anh Len Văn Chí, ông Ngân Văn Dũng, anh Ngân Xuân Hoàng,  ông Lộc Văn Huê,... đều ở thôn Dhung Knung cũng đã trồng từ 400 đến 600 cây cam, quýt và bước đầu đã cho thu hoạch đáng kể. Hiện nay nhiều cặp vợ chồng trẻ ở thôn Dhung Knung cũng đang tích cực chuẩn bị đất, cây giống để trồng cam, quýt, bưởi,... để nhằm mục đích chuyển đổi cây trồng theo xu hướng hiện nay. Qua trao đổi, ông Nguyễn Văn Tâm, Chủ tịch UBND xã Cư Pui cho biết: “Đây là một mô hình kinh tế nông nghiệp đa dạng các loại cây trồng của địa phương. Thời gian tới sẽ tìm các biện pháp nhân rộng mô hình này để nâng cao chất lượng các cây trồng ở nhiều địa phương trong xã".